Goed nieuws voor de zomervakantie: we mogen weer op reis! Nederlanders kunnen vanaf 15 juni weer op reis naar de meeste Europese landen. De landen in het Schengengebied gaan van code oranje (alleen noodzakelijke reizen) naar code geel. Dat betekent dat toeristische reizen en familiebezoeken weer kunnen. De quarantaineverplichting voor die landen vervalt, en de verplichting om twee weken in quarantaine te gaan bij terugkeer in Nederland is ook vervallen.
Het belangrijkste criterium om het reisadvies te verlagen naar code geel is of de gezondheidsrisico’s vergelijkbaar zijn met Nederland. Om die reden blijft het reisadvies voor Zweden en het Verenigd Koninkrijk op oranje staan. Nederlanders die uit Zweden of Engeland terugkeren naar Nederland, moeten na aankomst wel twee weken in thuisquarantaine. Ook weigeren sommige landen Nederlandse toeristen, zo blijft Denemarken op slot. Reizen buiten de EU worden ook nog steeds afgeraden door het kabinet.
Nederland houdt met het besluit gelijke tred met andere landen binnen Europa. Zo is Portugal sinds eind mei open voor toeristen, Italië vanaf 3 juni, Duitsland volgt volgens plan ook vanaf 15 juni, Spanje houdt 1 juli aan. Sommige landen moeten nog een formeel besluit nemen of Nederlandse toeristen welkom zijn deze zomer. Tegen 1 juli 2020 worden waarschijnlijk de grenzen van vrijwel alle klassieke toeristische bestemmingen geopend.
Veilig
Achter de schermen wordt hard gewerkt aan oplossingen om het toerisme op een veilige en verantwoorde manier te hervatten. Voornaamste uitgangspunt is dat vakantieverkeer mogelijk moet worden tussen landen of regio’s die in een gelijksoortige corona-fase zitten, het liefst eentje met een geruststellend laag aantal besmettingen en ziekenhuisopnames. De economische belangen zijn immers gigantisch. Toerisme is met zo’n 400 miljard euro goed voor 10 procent van het bruto nationaal product en 27 miljoen banen in de Europese Unie. Er komt een ’toerismepakket’ met een gefaseerde opheffing van grenscontroles, controle op ziekteverschijnselen en protocollen voor veilig vervoer per trein en vliegtuig en in het verblijf. Ook ontwikkelt de EU een interactieve kaart waarop reislustigen de epidemiologische ontwikkelingen in de EU kunnen volgen en waar ze hun reisdoel op kunnen afstemmen.
De populaire vakantiebestemmingen in met name Zuid-Europa maken zich klaar om de buitenlandse gasten weer te ontvangen. Sinds een week hoor je vanuit diverse bestemmingen dat ze klaar zijn om toeristen te ontvangen en hen een veilige vakantiebeleving te garanderen. Maatregelen worden genomen, de lokale toerisme sectoren hebben duidelijke afspraken met hun overheden, hotelketens en campings hebben protocols klaar om gasten te ontvangen en luchtvaartmaatschappijen kondigen de heropstart van routes aan.
Reiswijzer
De ANWB lanceerde onlangs een speciale reiswijzer voor Europa. Daarin kunnen vakantiegangers zien of ze straks welkom zijn in het vakantieland van hun keuze en welke beperkende voorwaarden daar gelden. Op de speciale pagina zie je vier categorieën: dicht, beperkt toegankelijk, gedeeltelijk toegankelijk of open voor vakantiegangers uit Nederland. In een oogopslag zie je in welke rijtje een land staat. Er zijn achttien Europese landen in het overzicht opgenomen. Ook kun je op een land klikken, om een overzicht van de maatregelen van het land te krijgen. Daar staat ook informatie over bijvoorbeeld horeca of overnachtingsmogelijkheden.
Onzekerheid
Bij veel Nederlandse en Belgische reizigers heerst er nog veel onzekerheid over de zomervakantie in het buitenland. Gaan we in juli en augustus weer naar onze vaste camping aan het Gardameer of Lago Maggiore? Kunnen we weer met het vliegtuig naar Spanje voor een weekje zonnen aan de Spaanse Costa, wandelen langs een strand in Sicilië, genieten van een goed glas wijn langs de Côte d’Azur of lekker kamperen in de Provence? Wanneer kunnen we weer een stedentrip maken naar Rome, Sevilla of Praag?
De vraag blijft hoeveel toeristen komende zomer de reis willen of durven maken. Zal iedereen weer halsoverkop de biezen pakken? Zullen we wel willen of durven reizen zodra de grenzen opengaan? Zullen we lang en ver reizen? Of eerder kort en dichtbij? Hoe zal de consument reageren op de verschillende maatregelen? In welke mate zal de angst voor besmetting, quarantaine en/of ziekenhuisopname nog meespelen? En: zal de gemiddelde consument op vakantie voldoende discipline opbrengen om de corona regels te respecteren? Een groot deel van de vakantiegangers geeft aan dat ze voorlopig nog huiverig zijn voor vliegreizen en grote massa’s liever uit de weg gaan. De vakantie zal ook anders zijn omdat je in veel plaatsen van tevoren van alles zult moeten reserveren, van museumbezoekjes tot een tafel op het terras, en misschien zelfs een duik in het zwembad van de camping.
Nederland
Veel Nederlanders en Belgen kiezen deze zomer voor een vakantie in eigen land. De verwachting is dat vakantie in eigen land, staycation, dit jaar de trend zal worden. Campings en vakantieparken in eigen land zijn meer en meer in trek. In Zeeland en aan de Belgische kust zitten de meeste verblijven tot half augustus zitten al vol. Campers zijn ook niet aan te slepen. Alles met eigen sanitair is populair. Boekingen bij reisbureaus voor reizen naar het buitenland blijven voorlopig uit. Vliegvakanties en cruisevakanties zijn de grootste slachtoffers.
Maatregelen
Er is nog veel onduidelijkheid over de maatregelen die in verschillende landen en accommodaties zullen gelden. Welke maatregelen zullen er getroffen worden om een nieuwe uitbraak van het virus te voorkomen? Kunnen we straks weer opgepropt in het vliegtuig van een prijsvechter zitten? Willen we weer eten van overvolle buffetten waar de gasten in een lange rij langs de gerechten schuifelen? Kunnen we om 15.00 uur inchecken in een hotel met vijfhonderd kamers, waar de vorige gasten om 11.00 uur zijn uitgecheckt? Misschien moeten kamers 24 uur onbezet blijven, uit hygiëne-overwegingen? Worden op drukke en populaire stranden en bij zwembaden van hotels of campings mondkapjes verplicht en moet je daar straks een tijdsblok reserveren als je wil gaan zwemmen of zonnen? Komen er strepen in het zand om afstand voor strandbezoekers te scheppen of krijgen we plexiglazen hokjes rondom de parasols? Wordt het zand gedesinfecteerd? Komen er misschien speciale strandtijden voor zestigplussers?
Vliegen
De meeste luchtvaartmaatschappijen breiden na een tijd van stilstand de komende weken hun vluchtschema’s weer snel uit. Transavia vliegt al weer naar diverse bestemmingen in Griekenland en Spanje en vanaf 18 juni komen daar nog ruim 20 bestemmingen bij. Ook KLM, Easyjet en Brussels Airlines breiden het aantal bestemmingen verder uit. Ryanair is van plan weer te gaan vliegen naar zo’n 90 procent van de bestemmingen die al voor de uitbraak van het coronavirus in het vluchtschema stonden. Passagiers en cabinepersoneel zullen daarbij mondkapjes gaan dragen, terwijl er ook temperatuurtesten worden ingevoerd, aldus Ryanair. Verder moeten passagiers goedkeuring vragen aan cabinepersoneel voor gebruik van het toilet om rijen te voorkomen. Alle Ryanair-vliegtuigen zijn uitgerust met luchtfilters en ze worden elke dag ontsmet. Voor touringcars en treinen geldt in de meeste landen dat maximaal 40 procent van de stoelen benut mogen worden. In vliegtuigen gelden die restricties niet.
Het European Union Aviation Safety Agency (EASA) en het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) hebben samen een Europees protocol met een reeks maatregelen opgesteld voor luchtvaartpersoneel en vliegtuigreizigers. De luchtvaartmaatschappijen en luchthavens zullen die richtlijnen in de praktijk moeten omzetten zodra het luchtvaartverkeer weer op gang komt. Reizigers moeten volgens de aanbevelingen een mondkapje dragen vanaf het moment dat ze de luchthaven binnenkomen tot ze de luchthaven op hun bestemming verlaten. Voor kinderen onder de zes jaar is een uitzondering mogelijk. Bij langere reizen zullen passagiers voor zichzelf voldoende maskers moeten voorzien, want in principe moeten deze om de vier uur vervangen worden. Reizigers zullen volgens het protocol ook een gezondheidsverklaring moeten invullen, ten laatste binnen de 12 uren vóór hun vlucht. Daarin zullen de passagiers op erewoord moeten bevestigen dat ze in de voorbije 14 dagen geen Covid-19 hebben gehad, dat ze geen symptomen van de ziekte vertonen en dat ze niet in de nabijheid geweest zijn van iemand die door het virus getroffen is.
Aanbiedingen
Nu in veel landen langzaam de coronamaatregelen worden versoepeld, is de jacht op de toerist begonnen. Meerdere landen waarvoor het toerisme een belangrijke bron van inkomsten is, proberen vakantiegangers met maatregelen en aanbiedingen te lokken, om zo alsnog broodnodige inkomsten binnen te halen. Zo proberen landen als Griekenland, Cyprus, Kroatië en Portugal – die minder besmettingen dan populaire bestemmingen als Italië, Spanje en Frankrijk hebben gehad, zichzelf als ‘veilig’ te presenteren, om zodoende toeristen via ‘exclusieve corridors’ naar hun stranden en eilanden te lokken. Het Italiaanse eiland Sicilië is van plan toeristen te lokken met promostunts als 1 betalen = 1 gratis. Zo kan je met twee op reis voor de prijs van één. De Italianen in het zuiden hopen zo toch een deel van hun seizoen te redden. In Japan ligt een plan op tafel om de helft van de vakantie te betalen van toeristen die vanaf juli voor het land kiezen.
Toekomst
Moeten we na de coronacrisis gaan wennen aan een nieuwe vorm van toerisme? Vóór de corona-pandemie lag het massatoerisme al onder vuur; vanwege de schade aan de infrastructuur van een land, de leefbaarheid van een stad en het milieu. In Venetië en Barcelona protesteerden inwoners tegen de overlast van het massatoerisme en ook in Amsterdam en Berlijn kraaide het oproer. Het begrip ‘vliegschaamte’ deed zijn intrede, de roep om Airbnb aan banden te leggen in de binnensteden van populaire steden werd luider, er werd gesproken over de invoering van een vliegtaks, belasting op tickets en kerosine. Vliegen zal waarschijnlijk duurder worden.
Misschien moeten we gaan denken aan een vakantiereserveringssysteem. Een systeem van timeslots, zoals we dat nu al kennen van enkele populaire attracties en musea, zoals het Rijksmuseum in Amsterdam, het Colosseum in Rome en de Sagrada Familia in Barcelona. Gaat dat straks ook gelden bij een bezoek aan onder meer het Alhambra in Spanje of Machu Picchu in Peru, waar de bezoeker van tevoren een ticket moet kopen bij een van de gecertificeerde aanbieders die hem vervolgens naar de verlaten Inca-stad brengen, waar hij dan maximaal vier uur mag verblijven, onder toeziend oog van een gids. Stedentrippers zullen gaan zoeken naar andere vormen en bestemmingen. Geen Berlijn maar Leipzig, geen Brussel maar Leuven, geen Parijs maar Lille.”
Landen
Hoe de situatie in de verschillende populaire vakantielanden is en wat de maatregelen zijn die zij nemen is nog niet helemaal duidelijk en verandert bijna elke dag. De belangrijkste ‘basis’ blijft op veel plaatsen de ‘social distancing’ (afstand houden van elkaar van 1 tot 2 meter), hygiëne (handen wassen) en mondkapjes, die meestal zijn verplicht in het openbaar vervoer en gesloten ruimtes en soms ook in de openbare ruimtes.
Een overzicht van de situatie in enkele populaire vakantielanden:
Spanje
Spanje zegt, bij monde van eerste minister Pedro Sánchez, klaar te zijn om vanaf 1 juli weer toeristen te ontvangen. Toeristen zijn dan weer zonder beperkingen welkom in heel Spanje, ook op de Balearen en de Canarische Eilenden. Het land heropent op 22 juni zijn grenzen met Frankrijk en Portugal. Toeristen kunnen vanaf dat moment weer zonder problemen het land binnenkomen. De quarantainemaatregel van twee weken die momenteel geldt voor mensen die het land binnenkomen, is tegen die tijd afgeschaft.
De stranden in Spanje zijn weer toegankelijk met beveiligingsmaatregelen, die afhankelijk zijn van de gemeentes en de kenmerken van de stranden: reserveren, afstand tussen de parasols, afgebakende ligruimtes, enz. Hotels, restaurants, musea en andere toeristische accommodaties heropenen hun gemeenschappelijke ruimtes met een maximale bezetting van 33%. De terugkeer naar de normale situatie in heel Spanje is gepland voor eind juni, op voorwaarde dat de epidemie in het hele land onder controle is. De overheid en de toerismesector zijn bezig met het opstellen van een uitgebreid protocol om hotels, appartementen, campings en andere accommodaties ‘coronaproof’ te maken.
Italië
Italië heeft op woensdag 3 juni de internationale grenzen heropent. Na drie maanden potdicht te hebben gezeten, zijn de grenzen opengegaan voor de 26 andere Europese landen. Europeanen hoeven niet meer in quarantaine als ze het land binnenkomen. Ook de Italianen zelf kunnen weer naar hartenlust op- en neer naar de twintig regio’s in hun land. Alle Italiaanse luchthavens zijn heropend als voorbereiding op de geleidelijke terugkeer van het internationale toerisme.
Er worden allerlei maatregelen getroffen om een nieuwe uitbraak van het virus in het zwaar getroffen Italië te voorkomen. In restaurants moet er minimaal een meter afstand zijn tussen tafels en tussen klanten aan dezelfde tafel, tenzij het ‘congiunti‘ zijn (echtgenoten, samenwonende partners, kinderen). Strandbezoekers zullen hoogstwaarschijnlijk toegang vooraf moeten boeken, ook voor dagdelen, zodat het aantal mensen op elk strand en in elke strandtent onder controle blijft. De minimale afstand tussen rijen parasols moet vijf meter zijn; tussen parasols in dezelfde rij moet deze 4,5 meter zijn. Strandstoelen en strandbedden moeten minimaal twee meter uit elkaar staan, behalve voor leden van dezelfde familie of mensen die samenwonen. Bij gratis stranden kun je verwachten dat je je beurt moet afwachten om toegelaten te worden.
Elk museum heeft richtlijnen met een aantal toegestane bezoekers om zo de 1,5 meter afstand te kunnen garanderen. Als dit aantal bereikt is gaan de deuren dicht tot er weer ruimte is. Voor het binnen gaan word je temperatuur opgemeten. Bij verhoging word je niet binnen gelaten. Mondkapjes zijn voorlopig verplicht. Vaak is er een vaste route aangegeven die gevolgd moet worden. In het Colosseum in Rome mogen groepjes van maximaal tien personen om de vijftien minuten naar binnen. Ook het Vaticaan laat slechts tien mensen tegelijkertijd binnen. Entreebewijzen kunnen alleen van tevoren online worden gekocht en mondmaskers zijn verplicht.
De doorreis door Oostenrijk en Zwitserland is ook nog niet helemaal duidelijk. Beide landen hebben de grens met Italië nog gesloten. Op veel sites staat dat je wel mag doorreizen naar Italië als je een reserveringsbevestiging kunt overleggen en mits je niet stopt onderweg.
Griekenland
Griekenland doet er alles aan om vanaf 15 juni weer buitenlandse vakantiegangers te kunnen ontvangen. Het land wil het toeristisch seizoen laten beginnen met een geleidelijke heropstart van de directe internationale vluchten naar de Griekse toeristische bestemmingen. Griekse restaurants en café’s mochten vanaf 25 mei hun deuren weer openen voor gasten en afgelopen weekend werden 500 stranden geopend. De strandbezoekers moeten vanwege de coronacrisis wel rekening houden met nieuwe regels. Zo zijn er maar veertig personen per 1000 vierkante meter strand toegestaan, parasols moeten vier meter uit elkaar staan en er is veel zelfservice.
De Griekse autoriteiten willen zo voorkomen dat het coronavirus op overvolle stranden om zich heen kan grijpen. Geen land in Europa is zo afhankelijk van het toerisme als Griekenland; met 34 miljoen toeristen vorig jaar was de sector goed voor ruim 20 procent van het nationale inkomen. Griekenland gaat reizigers bij aankomst testen op het coronavirus als ze vertrokken zijn vanaf een vliegveld in een risicogebied.
Frankrijk
In Frankrijk gaan vanaf 15 juni de grenzen voor buitenlanders weer open. De horeca, stranden, musea en campings zijn sonds 2 juni weer open.
Duitsland
De Duitse regering trekt de reiswaarschuwing voor 29 Europese landen per 15 juni in mits de ontwikkeling van de bestrijding van de coronacrisis gunstig blijft. Om toeristen zo goed mogelijk te beschermen tegen een corona-infectie, wil de regering van Angela Merkel in overleg met de Europese Unie werken aan het opstellen van een aantal gemeenschappelijke criteria. Het opheffen van de reiswaarschuwing zou het startsein moeten geven voor grensoverschrijdend toerisme in Europa. In het plan staat dat ‘de heropleving van het toerisme belangrijk is voor reizigers en de Duitse reisindustrie, evenals voor de economische stabiliteit in de landen waar ze naartoe gaan. Voorwaarde is wel dat er in de landen geen grootschalige lockdown is of inreisbeperkingen van kracht zijn. Op dit moment zijn die er nog wel in Noorwegen en Spanje, het populairste vakantieland voor de oosterburen. Verwacht wordt dat voor die twee landen het negatieve reisadvies over enkele dagen later wordt ingetrokken.
Oostenrijk
Oostenrijk wil de grenzen met Tsjechië, Slowakije en Hongarije volledig heropenen op 15 juni. Het land maakte eerder al afspraken met andere buurlanden over het beëindigen van grensmaatregelen die waren ingesteld vanwege de coronacrisis. Zo moeten op 15 juni ook de beperkingen aan de grenzen met buurlanden Duitsland en Zwitserland helemaal zijn opgeheven. Dat gaat stapsgewijs. De strenge maatregelen aan de grens met het zwaar getroffen Italië blijven voorlopig wel van kracht.
